De Stem van de Wadden

Hoe ontdekken we wat het Waddengebied zèlf wil?
Kunnen we daarvoor systeemopstellingen inzetten?

Een systeemopstelling kan worden ingezet om een vraagstuk vanuit een nieuwe invalshoek te bekijken. Doel van zo’n systeemopstelling is:

– inzicht geven in de factoren die een rol spelen bij een bepaald vraagstuk en hoe dit inwerkt op het hele ecosysteem Noordzee/Waddenzee.
– gezondheid van het ecosysteem versterken
– onderzoek of systeemopstellingen een waardevol instrument kan zijn bij beheervraagstukken
– onderzoek of systeemopstellingen een waardevol instrument kan zijn als de Waddenzee een rechtspersoonlijkheid wordt.
– natuurbeleving van deelnemers verdiepen en verrijken.

– besef vergroten dat we als mens deel uitmaken van het ecosysteem.

Welke vragen kun je stellen bij zo’n systeemopstelling?

  • Wat is op de lange termijn het effect op het ecosysteem als we dode Perenbomen inzetten als kunstmatige riffen? Als dit uiteindelijk positief werkt, waar kunnen deze het beste geplaatst worden? Hoeveel en wanneer?

  • Wat is het effect van een boorplatform in de Noordzee? In hoeverre zal bodemdaling een probleem worden voor het onderwaterleven of voor vogels?

  • Is het op lange termijn goed voor de balans van het ecosysteem als zeehonden worden bejaagd omdat ze wellicht een bedreiging vormen voor diverse vissoorten?

‘We can’t solve problems by using the same kind of thinking we used when we created them.’ Albert Einstein

Wat draagt een systeemopstelling bij aan de gezondheid van het Waddengebied?
  • Antwoorden en inzichten komen uit een groter veld. Een veld waarin Nature Intelligence aan het woord is. Een veld voorbij menselijke concepten. Dat biedt veel nieuwe mogelijkheden.
  • Het maakt inzichtelijk hoe verschillende elementen zich tot elkaar verhouden en welke invloed die op elkaar hebben en op de balans in ecosysteem Waddengebied. Elementen zijn bijvoorbeeld: eiland Schiermonnikoog, bewoners, de bruinvissen, een schelpdierrif, de gasboring, de garnalenvisserij, baggeren, trekvogels etcetera.
  • Zo kan duidelijk worden ‘aan welke knoppen het beste gedraaid kan worden’ bij keuzes tussen beheermaatregelen.
  • Nieuwe inzichten door deze nieuwe invalshoek kunnen een handvat bieden voor wetenschappelijk onderzoek.
  • De internationale beweging waarin de natuur rechten krijgt biedt kansen voor de natuur. Werken met systeemopstellingen kan een antwoord zijn op de vraag wie de Waddenzee gaat vertegenwoordigen als deze straks een juridische stem heeft.

Onlangs hebben we hiermee bijzondere ervaringen opgedaan toen we vanuit Stichting Waddenlicht samen ecosysteem Waddengebied en het ten Noorden van Schiermonnikoog geplande boorplatform onderzochten. Daar kwam iets verrassends naar voren: ecosysteem Waddengebied voelt zich genegeerd door de gemiddelde mens die meer vanuit verbinding met zijn hoofd dan vanuit zijn hart aanwezig is in het gebied. Bovendien was ecosysteem Waddengebied niet persé tegen een boorplatform, zo bleek. En, One-Dyas zelf, de maatschappij die gas wil winnen in de Noordzee boven Schiermonnikoog, stuitte wel op weerstand bij eco-systeem Waddengebied.

Aan het einde van deze opstelling was rust ontstaan, een open houding van alle opgestelde elementen ten opzichte van elkaar. Een niet-weten ook, met daarin besloten de mogelijkheid tot alternatieven en creatieve oplossingen waar het ecosysteem Waddengebied inclusief de mens, wel bij vaart.


Er gebeurt veel in zo’n opstelling. Te veel voor zo’n kort stukje tekst. Wil je zo’n opstelling met het Waddengebied in de hoofdrol meemaken? Laat het me graag weten via a.polman@waddenlicht.org of 06-49966463.